Jak postępować z dzieckiem z ADHD w domu? Porady dla rodziców

Mój starszy syn ma ADHD

Jestem matką trzech chłopców, z których jeden ma osiem lat, a dwaj młodsi po pięć. U starszego zdiagnozowano ADHD, kiedy miał sześć lat. Dla nas był to wtedy ratunek, bo nagle zrozumieliśmy, dlaczego nasz syn prawie nie śpi i nie je, dlaczego tak często się kłócimy i jakie są jego potrzeby.

Od tego momentu otrzymaliśmy także więcej wsparcia i zrozumienia ze strony szkoły. Syn zaczął brać Ritalin i wiele rzeczy zmieniło się na lepsze. Obserwujemy teraz, jak się rozwija, zawiera nowe znajomości i radzi sobie w szkole.

Jak postępować z dzieckiem z ADHD w domu Porady dla rodziców dzieci z ADHD — Jak postępować z dzieckiem z ADHD w domu? Porady dla rodziców dzieci z ADHD. Zdjęcie: Pixabay

Ciągłe zmagania w domu z dzieckiem z ADHD

Czujemy się silniejsi jako rodzina i mamy ze sobą więcej radości. Mimo wszystko nasz syn wciąż jest dość wymagający. W wypadku młodszych chłopców kąpanie, jedzenie czy zasypianie nie stanowi żadnego problemu, a z nim jest to ciągła walka. Nie jest w stanie pójść na noc do kolegi, ponieważ nie potrafi zasnąć poza domem.

Posiłki w naszym domu rzadko przebiegają w spokojnie, mimo że nie czepiamy się drobiazgów ani tego, jak dzieci jedzą. Wydaje mi się czasami, że żyjemy w środku jakiegoś huraganu. Zastanawiamy się wtedy, czy to normalne i czy inne rodziny też przechodzą coś podobnego.

Są także pozytywy: syn bardzo łatwo zachwyca się różnymi rzeczami i wszystkim interesuje. Często miewa też dobry humor – co, niestety, bardzo szybko może się zmienić.

Jak pomóc dziecku z ADHD w dostosowaniu się do innych?

Czy ma Pan jakieś inspiracje dla rodziców takich „niekontrolowalnych” dzieci? My próbujemy na wiele sposobów pracować nad naszym życiem rodzinnym, ale obawiam się, że może to negatywnie wpłynąć na zdolność mojego syna do dbania o siebie w przyszłości.

Mam na myśli, na przykład, takie sytuacje, że nie nosi kurtki w zimę albo nie zjada posiłków w szkole. Chciałabym, żeby nauczył się dostosowywać do innych dorosłych i dzieci, i potrafił prowadzić harmonijne życie.

Porada Jespera Juula

Dziękuję za Pani list. Niewiele pisze w nim Pani, jak wygląda Pani codzienna relacja z synem, co robicie razem, co Pani do niego mówi. Dlatego pozwolę sobie, nieco więcej o tym napisać.

Profesjonalne wychowanie w domu jest ryzykowne

Gdy w zachowaniu rodziców przeważają strategie profesjonalnego podejścia do dziecka z diagnozą ADHD, obu stronom robi się trudniej. To dlatego, że wtedy rodzic staje się bardziej zdystansowany i chłodny, co ma wpływ na niego i na dziecko. To trudne dla rodziców, a jeszcze trudniejsze dla dziecka.

Obie strony doświadczają nieprzyjemnego chaosu, który pojawia się z każdą próbą wychowywania, stawiania granic, krytykowania czy korygowania. Brakuje ciepła, uznania, harmonii i naturalnej bliskości.

Jak postępować z dzieckiem z ADHD?

Rozumiem, że diagnoza przyniosła ulgę Pani i synowi. Wnioskuję z tego, że również on jest w jakiś sposób świadomy swojej „choroby”. Wie, kiedy ma dobry dzień, a kiedy zły – to znaczy: kiedy ma ADHD, a kiedy ADHD ma jego.

To dopiero ośmioletni chłopiec, więc wciąż posiada jeszcze pewne granice zrozumienia i poznania samego siebie, a także kontrolowania siebie. Jednak jest to dobry moment, żeby tę samoświadomość rozwijać i ćwiczyć. Można go na przykład pytać: „Czy czujesz, co się z tobą dzisiaj dzieje?”.

Może też Pani mówić coś takiego: „Chcielibyśmy dzisiaj zjeść spokojną, radosną kolację i serdecznie cię na nią zapraszamy. Ale czy mógłbyś zrobić to dla nas i zapytać samego siebie, jak się dzisiaj masz, zanim z nami usiądziesz przy stole? Jeśli nie czujesz się dobrze, możesz zawsze zjeść w swoim pokoju albo wyjść na zewnątrz, przebiec dom pięć razy dookoła, wyszaleć się i do nas wrócić”.

Po kilku latach będzie do was przychodził i mówił: „Nie jestem dziś w nastroju na wspólną kolację, wolę zjeść w swoim pokoju”. Taki będzie efekt tego procesu, jeśli uda mu się rozwinąć w sobie dobre poczucie samego siebie. Ile to może potrwać? To zależy zawsze od konkretnej osoby.

ADHD – obciążenie dla dziecka i rodziny?

Ktoś mógłby pomyśleć, że ADHD to piętno i ciężar dla dziecka, ale ono jest piętnem tylko wtedy, gdy jest za takie uważane. Takie dzieci stale dostrzegają, że są ciężarem dla swoich rodziców i rodzeństwa. Wiemy z rozmów z nastolatkami i młodymi ludźmi, że zawsze czuli olbrzymi ból i wyrzuty sumienia wobec swojej rodziny za to, że są inni.

Ograniczona empatia dziecka

Dzieci z diagnozą ADHD często nie są w stanie okazywać empatii tak, jakby chciały – ale to nie znaczy, że jej w sobie nie mają albo że nie zastanawiają się nad swoim zachowaniem. Czasami, choć bardzo rzadko zdarza się, że Ritalin może odbierać dzieciom zdolność do empatii. Gdyby zauważyła Pani podobny skutek, musi Pani po prostu wiedzieć, że są też inne lekarstwa stosowane przy takiej diagnozie.

Jakość życia rodziców i rodzeństwa

Rodzice i rodzeństwo dzieci z ADHD muszą zadbać także o jakość własnego życia. W tym celu powinni traktować się nawzajem tak bezpośrednio, osobiście i autentycznie, jak to tylko możliwe.

Kompetencje relacyjne w edukacji Reklama książki — Kompetencje relacyjne w edukacji. Reklama najnowszej książki Jespera Juula

Sugeruję Wam jako rodzicom, żebyście wygospodarowali czas tylko dla siebie, znajdowali przerwy na odpoczynek i regularnie rozmawiali z młodszymi synami o tym, jak się czujecie i co możecie zrobić, żeby lepiej dogadywać się ze starszym bratem. Nie ma sensu sztucznie upiększać sytuacji, która jest i tak trudna. Im lepiej dorośli będą potrafili zatroszczyć się o siebie, tym lepiej będzie wiodło się całej rodzinie.

Wiem z doświadczenia, że w wielu rodzinach są dzieci, które dysponują pewną specjalną chemią i z tego powodu są „szczególne”. Kiedy takie dziecko zaczyna gwałtownie przeciwko czemuś protestować, wtedy rodzice muszą przyznać przed sobą, że potrzebują wieczoru albo weekendu tylko dla siebie. Może to brzmieć dość radykalnie, ale tak właśnie jest.

W ciągu trzech czy pięciu lat wszystko będzie na pewno wyglądać u Was lepiej, co nie znaczy że sama diagnoza gdzieś zniknie. Warto także rozmawiać i dzielić się swoimi rodzicielskimi, konstruktywnymi doświadczeniami z innymi rodzicami, którzy zmagają się z podobnymi sytuacjami.