Jak przygotować 5-letnie dziecko na rodzeństwo? Jak mu powiedzieć

Kolejne dziecko w rodzinie – jak się przygotować?

Mamy pięcioletniego syna i planujemy kolejne dziecko. Jak możemy przygotować syna na pojawienie się w domu młodszego rodzeństwa?

Jak przygotować 5-letnie dziecko na rodzeństwo Jak powiedzieć o drugim dziecku — Jak przygotować 5-letnie dziecko na rodzeństwo? Jak powiedzieć o drugim dziecku? Zdjęcie: Pixabay

Odpowiedź Jespera Juula

Żeby odpowiedzieć na takie pytanie, najpierw zastanowiłbym się nad tym, jaki jest Wasz syn.

Jak wiedzie mu się jako jedynakowi?
Jak radzi sobie ze zmianami?
Czy znajdował się dotychczas w centrum rodziny i otrzymywał dużo uwagi?
Czy jest raczej ekstra- czy introwertykiem?

Odpowiedzi na te pytania mogłyby pomóc określić, jak najprawdopodobniej zareaguje na młodsze rodzeństwo. Następnym krokiem byłaby rozmowa z Wami jako rodzicami.

Dlaczego chcecie mieć kolejne dziecko?
Jakie macie doświadczenia z Waszym rodzeństwem?
Jak chcielibyście, żeby ułożyły się relacje między Waszym synkiem i młodszym bratem lub siostrą?

Nie ma nic złego w takich oczekiwaniach, o ile nie zmusza się dzieci, żeby się do nich za wszelką cenę dopasowywały. Na Waszym miejscu jak najszybciej włączyłbym synka w oczekiwanie na młodsze rodzeństwo: „Zdecydowaliśmy, że będziemy mieli jeszcze jedno dziecko, i chcielibyśmy wiedzieć, co o tym sądzisz?”.

Oczywiście, nie znaczy to, że Wasz syn ma o czymkolwiek decydować, ale jego reakcja pokaże Wam, co czuje. Być może okaże rezerwę, niechęć albo wręcz przeciwnie, wybuchnie radością. Gdyby okazało się, że ma jakieś wątpliwości, dobrze byłoby z nim jeszcze w trakcie ciąży rozmawiać o jego myślach i uczuciach, ale nie po to, aby wątpliwości zamienić w radość, lecz aby mu pokazać, że jego uczucia i myśli są zupełnie w porządku. Im więcej otrzyma tego poczucia, że jego wątpliwości i uczucia są w porządku, tym łatwiej dostosuje się on do nowej sytuacji.

W tradycyjnym wychowaniu chętnie podkreśla się wiek starszego dziecka, mówiąc na przykład: „Teraz jesteś już starszym bratem!”, żeby niejako podkreślić status starszego dziecka, albo: „Jesteś starszy, więc bądź mądrzejszy”, kiedy chce się zwrócić mu uwagę. W ten sposób pierworodny zostaje wepchnięty w rolę, która ma pewne negatywne strony.

Jak dziecko reaguje na rodzeństwo?

Obserwujcie swojego syna:

Czy jest zaangażowany w oczekiwanie na nowego członka rodziny, czy nie?
Czy zastanawia się nad swoją przyszłą rolą?
Czy interesuje się dzidziusiem w brzuchu matki, czy raczej jest zajęty swoimi sprawami?
Jak formułuje swoje oczekiwania?

Ale nigdy nie próbujcie wpływać na jego reakcje i uczucia, lecz pozwólcie mu po prostu być takim, jaki jest.

Jeśli Wasz syn chętnie mówi, to dobrze jest z nim dużo rozmawiać, przyjmując jego myśli jako punkt wyjścia. Jeśli nie lubi mówić, można go zaprosić do narysowania tego, jak wyobraża sobie swoją rodzinę, kiedy pojawi się młodsze dziecko. W ciągu ostatnich trzech miesięcy ciąży dobrze byłoby, gdyby ojciec poświęcił mu więcej czasu niż zwykle. Nie tylko dlatego, że Pani będzie bardziej skoncentrowana na nadchodzącym porodzie i miesiącach potem, ale dlatego, że syn potrzebuje kogoś, przy kim będzie mógł się rozluźnić i otrzymać nieco męskiego wsparcia.

Prawdopodobnie jako matka będziesz mieć wyrzuty sumienia, że nie możesz poświęcić mu tyle czasu, co dotychczas. To prowadzi do tego, że albo oboje rodzice na wyścigi próbują zrekompensować starszemu dziecku niedostatek czasu i uwagi, albo że matka stawia sobie zupełnie nierealne wymagania, przez co jej wyrzuty sumienia zamieniają się szybko w samooskarżenia. To zaś może sprawić, że starszemu dziecku jeszcze trudniej odnaleźć się w nowej sytuacji.

Uważaj z takimi stwierdzeniami jak: „Staramy się dawać mu dokładnie tyle samo uwagi co przedtem”. To nie jest możliwe ani nawet konieczne. Dzieci domagają się od nas dużo uwagi, ale na szczęście nie potrzebują jej aż tyle. Im bardziej doświadczają, że są „widziane”, tym mniej uwagi będą się domagać.

Niech ojciec zajmie się starszym dzieckiem

Kompetencje relacyjne w edukacji Reklama książki — Kompetencje relacyjne w edukacji. Reklama najnowszej książki Jespera Juula

Od szóstego miesiąca ciąży do półtora roku po urodzeniu nowego brata lub siostry ojciec jest najlepszym towarzyszem starszego dziecka. Ojciec i syn dzielą wspólny los: obaj tracą dotychczasowy kontakt z najważniejszą kobietą swojego życia, która teraz swoją energię i troskę inwestuje w małe dziecko. Im lepsza będzie relacja między Pani mężem a synem, tym łatwiej będzie Pani robić to, co musi Pani robić, a całej nowej rodzinie zaspokoić potrzeby wszystkich członków.

Przypomnijcie sobie, jak radykalnie zmieniło się Wasze życie, kiedy pojawił się Wasz syn. On przeżyje teraz coś podobnego. Wiele rzeczy, do których przyzwyczaił się dotychczas, ulegnie zmianie. Pozwólcie mu w jego własnym tempie i na jego własnych zasadach dostosować się do tej rewolucji, niezależnie od tego, czy będą temu towarzyszyły radosne uczucia, czy raczej pewna rezerwa. Przez większość tych emocji będzie musiał przejść sam, ale nie powinien pozostać z tym samotny. Będzie potrzebował całej swojej siły, żeby stać się takim starszym bratem, jakim chciałby być.

Jeśli to się nie uda, bo na przykład będzie za bardzo się starał, to przyda mu się empatia, troska i uznanie rodziców. Być może okaże się, że ma dość wiary w Was, że potraktujecie swoje nowe dziecko jako coś więcej niż projekt, że zainwestuje swoją energię w coś zupełnie innego. Potraktujcie to jako komplement, a nie jako brak zaangażowania lub niezainteresowanie młodszym rodzeństwem.