Wychowanie w duchu empatii

Spis rzeczy

1. Wprowadzenie
2. Moje przebudzenie
3. Jak wykształcono nas na rodziców?
4. Granice przymusu i kary
5. Jakość kontaktu z dzieckiem
6. Niedoskonałość nagród
7. Zmiana nawykowego sposobu porozumiewania się
8. Domowa wojna o obowiązki
9. Bezwarunkowa miłość
10. Jak przygotować nasze dzieci?
11. Zabawa w kapitana
12. Użycie siły
13. Wspomagające społeczności
14. Informacja o Center for Nonviolent Communication (CNVC)
15. Cztery części procesu Porozumienia bez Przemocy (NVC)
16. Niektóre podstawowe uczucia wspólne nam wszystkim

6. Niedoskonałość nagród

Wielu ludzi uważa, że stosowanie nagród jest bardziej humanitarne niż karanie. Ja jednak traktuję obie te rzeczy jednakowo jako przejaw sprawowania nad kimś władzy. Porozumienie bez Przemocy (NVC) jest zbudowane na władzy sprawowanej wspólnie. Oznacza to, że nie próbujemy wpływać na innych, powodując ich cierpienie, jeśli nie robią tego, na czym nam zależy, ani nagradzając, jeśli to robią.

Chodzi nam o władzę opartą na wzajemnym zaufaniu i szacunku, które sprawiają, że ludzie słuchają siebie nawzajem, uczą się od siebie i z własnej woli przyczyniają do wspólnego dobra. Ten rodzaj władzy ‒ władzy z ludźmi ‒ wykształca się, kiedy potrafimy otwarcie komunikować swoje uczucia i potrzeby, unikając wszelkiej krytyki.

Kiedy umiemy powiedzieć, czego od nich oczekujemy, bez stawiania żądań i przymusu. I tak jak mówiłem, niezbędna jest także umiejętność prawdziwego słuchania tego, co próbują nam powiedzieć, oraz okazywania zrozumienia ‒ zamiast pośpiesznego szukania rozwiązań i zasypywania radami.

Sposób porozumiewania się,

o którym mówię, może niektórym rodzicom wydać się tak niezwyczajny, że powiedzą: "Cóż, taki sposób rozmowy jest po prostu nienaturalny". W odpowiedzi mógłbym przytoczyć pewne zdanie Gandhiego, na które natknąłem się, pracując nad swoimi ideami: "Nie należy mylić tego, co nienaturalne, z tym, do czego nie jesteśmy przyzwyczajeni". Gandhi często powtarzał, że nasza kultura uczy nas porozumiewać się i postępować w sposób nienaturalny, do którego jednak z różnych powodów zdążyliśmy się przyzwyczaić.

Wydaje mi się to szczególnie prawdziwe w odniesieniu do naszego sposobu porozumiewania się z dziećmi. Jako rodzic nawykłem do szeroko rozpowszechnionego zwyczaju oceniania ich jako dobre lub złe i do wymierzania kar. Nie powiedziałbym jednak, żeby było to naturalne. Po prostu w pewnym momencie stało się to moim nawykiem.

Później nauczyłem się, że o wiele bardziej naturalne jest budowanie z ludźmi serdecznych więzi opartych na szacunku i współdziałaniu ‒ ale nie z powodu kar, nagród albo przymusu wykorzystującego zawstydzanie i obwinianie ‒ lecz z czystej radości wspólnego działania. Taka zmiana sposobu komunikacji wymaga jednak przemiany świadomości i pewnej pracy nad sobą. (...)

Fragment książki

Marshall B. Rosenberg, Wychowanie w duchu empatii. Rodzicielstwo według Porozumienia bez przemocy, Wydawnictwo MiND 2012

Dr Marshall B. Rosenberg (ur. 1934)

Amerykański psycholog, twórca idei Porozumienia bez Przemocy. Doktoryzował się z psychologii klinicznej, od ponad czterdziestu lat uczy, jak rozwiązywać konflikty w sposób pokojowy i poprawiać wzajemną komunikację. Pracował jako mediator na całym świecie, w rejonach konfliktów zbrojnych, w zubożałych dzielnicach miast i więzieniach. Niósł pomoc rodzinom, szkolił nauczycieli, pracowników socjalnych, policjantów i menedżerów. Jest założycielem Center for Nonviolent Communication, międzynarodowej organizacji prowadzącej szkolenia przez zespół certyfikowanych trenerów.

Marshall B. Rosenberg, Wychowanie w duchu empatii. Rodzicielstwo według Porozumienia bez przemocy, Wydawnictwo MiND, Podkowa Leśna 2012